Het sluitstuk

Over slecht weer, een onverwachte ontmoeting en sneeuw

Bestemming Rasht met Iran Aseman Airlines. En geheel gebruikelijk raak ik op het vliegveld al aan de praat met een Iraniër. Het zijn overigens bijna altijd mannen en op Faranak in Yazd en twee meisjes op een van de bruggen in Esfahan na ben ik uitsluitend door mannen op straat, in de metro of elders aangesproken. Op het vliegveld van Mashhad raak ik aan de praat met Umar, een man van in de 60 en hij vertelt dat hij kinderen heeft van mijn leeftijd. Vroeger was hij kolonel bij de Iraanse luchtmacht, maar toen zijn ogen achteruit gingen kon hij dat werk niet meer doen. Hij is er ook niet rouwig om, werken bij de luchtmacht in Iran is goed, maar met al de dreiging rondom het land nu vindt hij zijn nieuwe baan in de landbouw helemaal goed. Zijn vlucht vertrekt eerder en bij het afscheidnemen zegt hij nog dat hij hoopt dat zijn kinderen ooit ook in de situatie zijn om zo makkelijk te kunnen reizen en dat de economische situatie dat toelaat. Inch'allah (als god het wil).

Twee uur van te voren aanwezig zijn om in te checken voor de binnenlandse vluchten in Iran is erg overdreven, want eerder dan een uur van te voren is er nog geen leven in de brouwerij. Tien over twee, 50 minuten voor vertrek, gaat de check-in open. Het lukt niet om in te checken, maar waarom is me niet direct duidelijk. Eerst dacht ik dat het eraan lag dat mijn naam verkeerd om mijn ticket staat, van Velzan. Maar dat had ik bij het reisbureau nog gecontroleerd en op binnenlandse vluchten is dat allemaal niet zo'n probleem joh, was het antwoord geweest. Het probleem blijkt het weer op bestemming te zijn. Het regent blijkbaar zo hard en het weer is zo slecht dat landen in Rasht niet mogelijk is. Dat is raar om voor te stellen met al dat mooie weer dat ik hier gehad heb! De tekst on-time verandert in delayed en ze zeggen ons dat ze over tien minuten meer zullen weten. Ruim anderhalf uur gaat er voorbij en telkens wordt de tien minuten met een volgende tien minuten verlengd. Gaat hij wel of gaat hij niet?

Het wordt uiteindelijk het laatste, om half 5 springt het bord op canceled. Voor alles is een eerste keer en ik had het nog nooit meegemaakt dat mijn vlucht gecanceled werd. Eerlijk gezegd vind ik het ook niet zo heel erg. Wat heb ik daar tenslotte te zoeken als het weer zo slecht is dat een vliegtuig er niet kan landen? Het is maandag en ook de volgende dag is slecht weer voorspeld, en aangezien ik woensdag weer terug wil zijn in Teheran besluit ik daar maar direct heen te vliegen, ik was ondertussen wel lang genoeg in Mashhad geweest. Mustafa is een jongen die ik had ontmoet tijdens het wachten en hij moest samen met een vriend ook naar Rasht vliegen maar besluiten om te boeken naar Teheran met Mahan Airlines toen de vlucht gecanceld werd. Ik geef hem snel wat geld want binnen de kortste keren staat er een groep van 30 mensen rond het kleine hokje van Mahan Airlines. Mustafa staat vooraan en hij regelt snel ook voor mij een ticket. Waar een beetje socializen al niet goed voor is!

Met een handgeschreven ticket, met mijn naam overigens weer fout (ik ga nu door het leven als Twan Jowan en mijn achternaam is helemaal verdwenen) gaan we snel langs de check-in en door de douane. Het is kwart voor 5 en de vlucht is om kwart over 5! We vliegen met een Airbus A300-600. De A300 is het oudste toestel van de Europese vliegtuigbouwer, de -600 is dan weliswaar een nieuwere versie maar Mahan is nog maar een van de weinige maatschappijen die er nog passagiers mee vervoerd. Het Iraanse luchtruim is een waar openlucht luchtvaartmuseum, zo vliegt er ergens ook de laatste nog operationele Boeing 707 in het passagiersvervoer rond. Zeventig minuten later landen we soepel op Teheran Merabat airport, het tweede vliegveld van Teheran voor de binnenlandse vluchten. Ik weet meteen weer waar ik ben zodra ik de drukte van de stad in ga, terug in Teheran. Het is al laat en door al het wachten zit ik er een beetje doorheen. Een goede maaltijd later en rustig in het hotel valt het allemaal mee. Het is ook beter om niet in Rasht te zijn nu en het is tenslotte vakantie, dus ik ben lekker flexibel. Soms is het fijn als je zo op een beslissing terug kan komen.

Dan ben je opeens eerder in Teheran dan de bedoeling. Het is ondertussen dinsdagochtend en ik moet pas donderdagavond laat naar het vliegveld om vrijdag in alle vroegte Iran weer te verlaten. Omdat de bazaar de eerste dagen maar gedeeltelijk open was in verband met Ashura en Muharram wordt dat mijn eerste doel. Kijken of ik de laatste souvenirs kan scoren. De bazaar in Teheran is niet echt de plek om souvenirs te kopen, maar zeker nu op volle drukte is het een mooi gezicht. Ik koop een kop thee en ga zitten en laat de mensen aan me voorbijgaan. Nu ik meer van het land heb gezien kijk ik anders naar Teheran. In eerste instantie was Teheran al een wereld van verschil met de onze, maar nu zie ik meer en meer hoe modern Teheran eigenlijk is in vergelijking met de andere steden.

Goede lunch vinden in Teheran is niet makkelijk. Er zijn voldoende plekjes om wat te eten, maar het zijn allemaal broodjes kebab, pizza of andere fastfood. Zonde dat er niet meer traditionele restaurants te vinden zijn in het centrum. Ik besluit vanwege de zeer aanwezige honger toch maar een pizza te eten, eentje moet toch wel kunnen in de vakantie. Mijn hotel, het Firouzeh hotel, ligt in een zijstraat van de Amir Kabirstreet, wat denk ik de lelijkste straat van Teheran is. De gebouwen zijn vervallen, er loopt een vierbaans eenrichtingsverkeersweg doorheen, waar het verkeer al toeterend van 's morgens vroeg tot 's avonds laat doorheen dendert en de enige winkels die er zitten zijn winkels voor auto-onderdelen. Alles, maar dan ook alles hebben ze. Volgens mij kan je op het chassis na hier alles kopen om een complete auto in elkaar te zetten. Inclusief een nep Porsche of BMW plaatje.

Halverwege het Imam Khomeini-plein en mijn hotel zie ik opeens een blauwe rugzak die me bekend voorkomt. Het is Linus! Wat is de kans dat je elkaar tegenkomt in een stad met 15 miljoen inwoners? Zijn telefoon kon niet meer op internet en mijn telefoon heeft geen gewoon bereik, dus er was kortom geen andere manier dan elkaar gewoon tegen te komen. Hij was met de nachttrein uit Bandar Abbas aangekomen vanmorgen en was bij hetzelfde hotel geweest, alleen hadden ze geen plaats. We praten elkaar bij over de afgelopen dagen en besluiten om de volgende dag naar de Damavand berg te gaan, de hoogste berg van Iran en het Midden-Oosten met ruim 5700 meter en hij ligt zo'n 60 kilometer van Teheran. Maar voor dat het zo ver is wil ik naar de Mellad toren, een hoge toren/zendmast in het westen van de stad met een observatieplatform op bijna 300 meter in de lucht.

Met enige moeite en een wandeling van 6 kilometer komen we als het donker is bij de toren. Snel schieten we met de lift omhoog en ik geniet van het uitzicht over de zee van lichtjes die Teheran heet. Het is de op 5 na hoogste zendmast van de wereld en een echte attractie waar de Teheranis trots op zijn. Het is een goede plek om alle indrukken van de laatste weken is goed op me in te laten werken, al is het met de wind toch behoorlijk koud. Gelukkig weten we vandaag wel een goed restaurant te vinden waar ik een Iraanse stoofpotje met groeten en lamsvlees bestel, heerlijk! Tegen de tijd dat ik terug ga naar het hotel is de Amir Kabirstraat verlaten en zijn de rolluiken gesloten. Plasjes olie, wat autobanden en rond dwarrelend plastic getuigen nog van de drukte en chaos die hier overdag heerst. Er zijn weinig dingen die niet bevallen in Iran, maar na tweeënhalve week ben ik de vervuiling en de stank van de auto's toch wel zat. Wat een stank bij vlagen! En de olie maar verstoken in goedkope Iraanse Saba en Peykan auto's. Benzine kost hier trouwens maar € 0,25/liter dus daar maakt men zich niet zo druk om.

Woensdag naar de Damavand. De Damavand is dus de hoogste berg van Iran en hij staat op de achterkant van het 10.000 rial briefje. Meneer Mousavi, de hotel manager, geeft me instructies hoe we met de bus op een plek kunnen komen vanwaar we de berg goed kunnen zien. Eerst 20 minuten met de bus naar het oostelijke busstation en vanaf daar met de bus de bergen in richting de Kaspische zee. Bij het busstation probeert een horde taxichauffeurs ons er nog van te overtuigen om met de taxi te gaan, maar aangezien dat vierkeer zo duur is gaan we liever met de bus. Linus heeft hetzelfde vlucht naar Istanbul als ik, alleen dan een dag eerder, dus hij moet vanavond al weer richting het vliegveld. We betalen 90.000 rial voor de bus en een uur later vertrekken we richting de bergen. Slingerend klimt de bus de bergen in en de uitzichten zijn geweldig! Al snel zie ik veel sneeuw op de toppen. De chauffeur rijdt alsof hij een examen aan het afleggen is zo netjes en na drie kwartier zet hij de bus bij een restaurant aan de kant. Hij heeft blijkbaar honger. Ik heb busritten van 4-5 uur gehad zonder stop en nu krijgen we dit? Openbaar vervoer, altijd onvoorspelbaar.

Een half uur verder en vervolgens nog 45 minuten rijden worden we in een klein dorpje eruit gezet. En de man die ons in de bus heeft geholpen met de instructies van meneer Mousavi wijst ergens links van de weg omhoog, naar de wolken: "Damavand". Even dacht ik dat Damavand het Perzische woord voor wolken zou moeten zijn, maar het lijkt er op dat het niet de goeie dag is want de wolken liggen vast tussen de hoge toppen hier. We maken een korte wandeling rond het dorp door de sneeuw, maar de Damavand gaan we vandaag niet kunnen zien. Een beeld van een alpinist die met zijn rechter hand ergens heen wijst duidt de richting van de berg aan, maar verder zien we verdomd weinig. Dan maar tijd voor een goede lunch en de rijst met schapenvlees en soep komt als geroepen. De temperatuur is enkele graden onder het vriespunt en mijn winterjas heb ik niet voor niets meegenomen.

Was het heen makkelijk met de bus, terug is dat lastiger want al het verkeer racet met een rot vaart door het dorp. Met onze duim omhoog en zwaaiend staan we langs de weg. Of het nu een bus, taxi of gewone auto wordt dat maakt niets uit, als we maar weer in Teheran komen. Al vrij snel stopt er een Peugeot met piepende remmen voor onze neus die nog net de vangrail kan ontwijken. Het is een man van 30 die ons wel mee wil nemen naar Teheran, gratis. Kijk dat is fijn! Hij heet Amir en studeert in Teheran maar komt uit Amul, aan de Kaspische zee. Hij heeft straks een Engels tentamen en mondeling, dus even wat oefening vindt hij wel fijn. Hij vertelt dat zijn broer in Zweden woont en dat hij zelf ook overweegt om naar het buitenland te gaan omdat het hier moeilijk is om een baan te vinden. Verder vertelt hij dat het niet toegestaan is om zo maar het land te verlaten als je de dienstplicht nog niet hebt vervuld. Je moet dan € 5000,- borg betalen voordat je weg kunt. Ze zijn nogal bang dat mensen de benen nemen gok ik.

Het is interessant hoe de Iraniërs het leven in Europa zien. Ze zouden er bijna allemaal wel willen wonen en ze spreken er bijna over als over het paradijs. Maar volgens mij is het allemaal maar een onderschatting van het leven hier en een overschatting van het leven als vluchteling of immigrant in Europa. Het leven is duur en de banen liggen ook niet voor het oprapen. Maar een enkel verhaal van een familielid of kennis lijkt ze allemaal hoop te leven op een beter leven. En ik hoop vooral dat ze dat betere leven ook hier kunnen krijgen, misschien als eventuele delen van de sancties opgeheven worden mocht er een akkoord bereikt worden tussen de P5+1 en Iran over het nucleaire programma, maar dat lijkt nog niet binnen handbereik. Het is ook op de terugweg nog een prachtige rit door de bergen en het begint flink te sneeuwen. Het wintersportseizoen is in de buurt van Teheran is twee weken geleden begonnen, maar de pistes kunnen nog wel wat sneeuw gebruiken zegt Amir.

's Avonds eten we in wat volgens mij het enige restaurant in heel de Amir Kabirstraat is, maar de rijst met bonen, groente en vlees is heerlijk en goedkoop. Na het diner is het dan echt tijd om gedag te zeggen tegen Linus en hij vertrekt richting vliegveld om zijn weg terug naar Leipzig te vinden. Hij heeft veel gefilmd en ik ben benieuwd hoe dat eruit ziet. Ik ga op tijd naar bed na een alcoholvrij limoenbiertje, want donderdag zal een lange dag worden met een beroerde nacht van donderdag of vrijdag. Goed uitgerust pak ik donderdagochtend mijn spullen en wandel op mijn gemak door de stad. Geen tas, geen fotocamera bij me, alleen mezelf en de ruimte om de indrukken goed op me in te laten werken. Iran is ongetwijfeld en land dat zal gaan veranderen en het is bijzonder om het nu zo in deze staat te zien. In het weekend krijg je een dagkaart voor de metro voor de prijs van een enkeltje en ook ga nog eens naar de Azadi toren waar ik in een van mijn eerste verslagen al over schreef. Tip voor mensen die zelf overwegen naar Iran te gaan, koop je souvenirs niet in Teheran, want er is veel minder dan in de andere steden en je betaalt meer. En mochten er mensen een postkaart verwachten en zich afvragen waar die blijft, dat klopt. Ik heb ze ruim een week geleden op de post gedaan, maar toen ik vroeg hoe lang het ging duren tekende de mevrouw van de post vrolijk een 3 en een 0 op mijn hand. Ik hoop dat ze d'r voor kerst zijn ;)

Om kwart over 12 's nachts stap ik in de taxi met twee Turkse zakenmannen en een uur later sta ik op het vliegveld. Vertrekken zo in de donkerte van nacht uit een grote stad waar het nu rustiger is geworden met het verkeer voelt raar. Het voelt alsof ik Iran uit aan het sluipen ben.
Ik werk aan deze laatste mail en lees mijn boek uit. De mail ook al sturen lukt niet omdat er geen wifi is, dus dat komt thuis meteen of snel op Schiphol nog even.
Vrijdagochtend vroeg land ik in Istanbul en de vrouwen doen de hoofddoeken af. Zo snel als ze gekomen waren toen ik in Iran aankwam, zo snel is het weer verdwenen. Ik was er best aan gewend geraakt om alle vrouwen zo te zien, maar eenmaal op Istanbul ziet zonder hejab er toch vertrouwder uit. Met het verdwijnen van de verplichte hejab is ook het Arabisch/Perzisch schrift verdwenen en kan ik alles tenminste ongeveer voorlezen. Stapje voor stapje dichter bij huis. Op de vlucht naar Amsterdam heb ik een plek aan het raam en ik droom heerlijk weg met het uitzicht over de wolken. Of zoals Reinhard Mey zong: 'boven de wolken moet de vrijheid wel grenzenloos zijn, alle angsten en alle zorgen blijven eronder verborgen, en lijkt alles wat groot en belangrijk is opeens nietig en klein.'

Het was zo nu en dan best een opgave om alles op te schrijven en dan met name om er aan te beginnen. Eenmaal bezig vloeiden de woorden rijkelijk, maar dat hadden jullie al wel begrepen gok ik zo. Maar ook door mijn blog over Zuid-Amerika weet ik hoe leuk het is om het straks zelf ook terug te lezen en je onthoudt beter wat je allemaal gedaan hebt. Het is natuurlijk vooral voor mezelf, maar het is een erg leuke gedachte dat we thuis mensen zijn die graag mijn mails lezen, dus dankjewel! Ik hoop dat jullie me de fouten met spelling, interpunctie en stijl kunnen vergeven, ik heb het tenslotte ook maar snel op mijn ipad getypt.

Wat moet ik dan zeggen over Iran als afsluiter? Ik heb al zo veel geschreven. Het was een fantastische reis! Verrassend en best intens. Ik heb nog nooit zo veel contact met de lokale mensen gehad en ben nog nooit zo warm ontvangen. Ze zijn niet uit op je geld, maar op een praatje of je mening: de Iraniërs zijn geïnteresseerd. Het is niet de eerste bestemming waar je aan denkt voor een reis of vakantie. Maar neem het in overweging en ga nu het nog zo is. Je weet tenslotte nooit wat de toekomst brengt. Dit alles bij elkaar maakte dit tot één van de meest bijzondere reizen die ik ooit het gemaakt. Het was fantastisch! Al die contacten en gesprekken: jongens van 15 die op straat hangen, de geestelijke in Esfahan, de voetbalsupporters, de taxichauffeur die alle moslims maar dom vond, een kolonel, een veteraan uit de Irak-Iran oorlog en ga zo maar door. Daarom Iran!

Zo, c'est fini. En er is nog zo veel meer! De foto's komen vast snel op facebook, maar ik kan ze natuurlijk ook thuis laten zien. Wil je zelf graag naar Iran en heb je specifiek vragen dan kan je natuurlijk altijd mailen of bellen of langskomen, ik zal er graag over vertellen!

Tot snel ergens in Nederland!
Motshakeram! Ta farda!

Twan